کتاب «تفسیر و مفسران مدرسه تفسیری استان فارس»، اثر زهره معارف، از اساتید دانشکده علوم قرآنی و حوزههای علمیه خواهران شیراز در ۵۲۸ صفحه توسط بنیاد فارسشناسی در نشر سیوند، به چاپ رسید که آیتالله لطفالله دژکام، نماینده ولی فقیه در استان فارس و آیتالله احمد بهشتی، نماینده مردم فارس در مجلس خبرگان رهبری بر این کتاب تقریظ نگاشتهاند.
در مقدمه آمده است: «میراث گرانسنگ تفسیر قرآن کریم از پیامبر عظیمالشأن اسلام (صلواتالله علیه و آله) شروع شد و در ادامه، صحابه و تابعین این حرکت عظیم تفسیری را ادامه دادند و در طول تاریخ علمای گرانقدری همچنان ادامهدهنده این راه بودهاند. علما و بزرگان خطه فارس نیز در این جهاد تفسیری سهم قابل توجهی را به خویش اختصاص دادهاند؛ سهمی که قبل از این پژوهش برای هیچکس قابل تصور نبود.
استان فارس یکی از مدارس فعال حدیثی و تفسیری جهان اسلام بهشمار میآید. معرفی و احیای تراث و میراث تفسیری فارس، کشف جایگاه واقعی مدرسه تفسیری فارس، دستیابی به نقشه جامع علمی کشور در بعد تفسیر با تشویق دیگر پژوهشگران، و تقریب مذهب شیعه و سنی، از اهداف اصلی نگارش این کتاب است.
معرفی نامآوران و مفاخر یک خطه و بیان تلاش علمی این بزرگان، انگیزه افراد را در زمینه علماندوزی و اندیشهورزی بالا برده و تحرک و نشاط جامعه علمی را دو چندان مینماید. در خطه عالمپرور و دیار علم و فرهنگ و ادب، که معطر به عطر علما و بزرگان است، جور دیگر باید دید و جور دیگر باید زیست. در این کتاب در راستای کشف شاخصهای مدرسه تفسیری فارس، با کاوش در تاریخی به پهنای ۱۵ قرن، پیدایش تفسیر در فارس، تطور تاریخی مدرسه تفسیری فارس از حیث: مفسران و آثار تفسیری، روشها و گرایشهای تفسیری، تعامل با دیگر مدارس تفسیری داخل و خارج کشور، و علل اوج و افول این مدرسه، مورد بررسی قرار میگیرد. این کتاب که حاصل حدود ۵ سال تلاش و کوشش و خاک خوردن در بین نسخ خطی است، قدم بسیار کوچکی در زمینه آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران این خطه از سرزمین ایران اسلامی است».
در سخن نخست کتاب، منصور طبیعی، مدیر بنیاد فارسشناسی بیان کرده است: «آشنایی با تفسیر و مفسران استان فارس که برای اولین بار در چنین گسترهای از قرن اول تاکنون، مورد بررسی قرار گرفته است، کاری بس عظیم و حائز اهمیت است. دستیابی به نقشه جامع علمی کشور از بُعد علوم قرآنی و شاخه تفسیر، یکی از دستاوردهای این نوشتار است که حضور فعال مفسران این استان را به رخ جهانیان میکشد و سهم چشمگیر فارس را در تمدنسازی اسلامی در این بُعد به نمایش میگذارد.
در طول ادوار مختلف، بر تارک این استان پهناور، ستارگان بسیاری خوش درخشیدهاند. نویسنده محترم، در این کتاب بیش از ۱۱۰ ستاره از آسمان تفسیری این خطه از کشور اسلامی را شناسایی کرده است. ایشان بیش از ۲۸۰ اثر تفسیری ریز و درشت را معرفی کرده و مورد کاوش و بررسی قرار داده است. برخی از این مفسران چون صدرالمتألهین ملاصدرای شیرازی و بیضاوی، در طول تاریخ بسیار معروف و شناخته شده، اما برخی دیگر، برای بسیاری ناشناخته هستند و یا دیگر ابعاد علمی آنها مورد توجه قرار گرفته است و بُعد تفسیری ایشان مغفول مانده است.
این حجم از مفسران و آثار تفسیری، در واقع بیانگر جهاد علمی بزرگان و اندیشمندان استان فارس در حیطه تفسیر است. این جهاد علمی در حوزه تفسیر، عِرق مذهبی و اهتمام ویژه روشنفکران فارس را در درک مفاهیم روشنگر و حیات بخش قرآن کریم در طول تاریخ به اثبات میرسان».
یادآور میشود، علاقهمندان به مباحث تفسیری و تاریخچه آن در استان فارس میتوانند کتاب مذکور را از بنیاد فارسشناسی تهیه کنند.